παρέρχομαι

ΝΜΑ

1. (για χρόνο ή σε αναφορά με αυτόν) περνώ, φεύγω, κυλώ (α. «κι αν παρήλθον οι χρόνοι εκείνοι...» β. «έπεὰν δὲ παρέλθωσιν αἱ ἑβδομήκοντα ἡμέραι», Ηρόδ.)

2. (για γεγονότα ή καταστάσεις) περνώ και χάνομαι, εξουδετερώνομαι, δεν υπάρχω πια (α. «παρήλθε ο κίνδυνος» β. «παρελθέτω ἀπ' ἐμοῡ τὸ ποτήριον τοῡτο», ΚΔ)

3. διέρχομαι κοντά από κάποιον ή από κάτι και απομακρύνομαι, προσπερνώ («εἴσιδον αὐτοί νῆα παρερχομένην», Ομ. Οδ.)

4. μτφ. παραλείπω, παρασιωπώ («παρέρχομαι τα πικρόχολα σχόλια του»)

5. (η μτχ. ουδ. αορ. ως ουσ.) το παρελθόν

βλ. παρελθόν

νεοελλ.

φρ. «έρχομαι και παρέρχομαι» — παρουσιάζομαι με κάποια συχνότητα χωρίς όμως να επιφέρω μόνιμες επιπτώσεις («οι δυσάρεστες καταστάσεις έρχονται και παρέρχονται στη ζωή ενός ανθρώπου»)

μσν.

εξαφανίζομαι, σβήνω («πῶς ὡς σκιὰ παρέρχεται ἡ δόξα τῶν ἀνθρώπων», Διήγ. Αχιλλ.)

αρχ.

1. περνώ μπροστά από κάτι χωρίς να δώσω προσοχή, αδιαφορώ για κάτι («οὐ... φημι τεόν... βωμὸν νηΐ πολυκλήιδι παρελθέμεν», Ομ. Ιλ.)

2. διαφεύγω, ξεφεύγω από κάτι («ζῆς παρελθὼν τὴν πεπρωμένην τύχην», Ευρ.)

3. περνώ απαρατήτητος, ξεφεύγω από την προσοχή κάποιου

4. προχωρώ και φθάνω κάπου

5. υπερβαίνω, ξεπερνώ κάποιον ως προς κάτι, όπως λ.χ. ως προς την ταχύτητα, τον δόλο, τον πλούτο ή την αναίδεια («ἕτερος ἕτερον ὄλβῳ καὶ δυνάμει παρῆλθεν», Ευρ.)

6. (σχετικά με τον νόμο) παραβαίνω, καταστρατηγώ

7. διαβαίνω την πόρτα και προχωρώ μέσα, εισέρχομαι

8. παρουσιάζομαι σε κάποιον για να τού μιλήσω

9. πλησιάζω, έρχομαι

10. παραμελώ, περιφρονώ («παρελθὼν θεοὺς ἀπώλεσας πόλιν», Ευρ.)

11. μτφ. α) καταλήγω («ὁδὸς δ' ἑτέρηφι παρελθεῑν κρείσσων ἐς τὰ δίκαια», Ησίοδ.)

β) καταντώ, φθάνω σε ορισμένο σημείο («εἰς παροιμίαν παρῆλθε τὸ πρᾱγμα», Αριστοτ.)

12. (ο παρακμ.) παρελήλυθα

έχω έλθει, είμαι παρών

13. (η μτχ. αρσ. παρακμ. ως ουσ.) ὁ παρεληλυθώς

(ενν. χρόνος) το παρελθόν

14. (η μτχ. ουδ. παρακμ. ως ουσ.) τὰ παρεληλυθότα

τα περασμένα γεγονότα.